ਦੋ ਮਸ਼ਹੂਰ ‘ਬਾਬਿਆਂ’ ਦਾ ਚਲਾਣਾ
ਧਿਆਨ ਮੰਗਦੇ ਕੁਝ ਵਿਚਾਰ
ਅਪ੍ਰੈਲ 2011 ਦੇ ਮਹੀਨੇ ਵਿਚ ਡੇਰਾਵਾਦ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਦੋ ਮਸ਼ਹੂਰ ‘ਬਾਬੇ’ ਇਸ
ਦੁਨੀਆ ਤੋਂ ਕੂਚ ਕਰ ਗਏ। ਇਕ ‘ਬਾਬਾ’ ਵਿਸ਼ਵ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਸੀ ਅਤੇ ਬਹੁਤੀਆਂ ਮਾਨਤਾਵਾਂ ਕਾਰਨ ਹਿੰਦੂ
ਮੱਤ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਸੀ। ਦੂਜੇ ‘ਬਾਬਾ’ ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਅਤੇ ‘ਕਾਰਸੇਵਾ ਪ੍ਰਣਾਲੀ’ ਦੇ
‘ਬਾਬਾ ਬੋਹੜ’ ਮੰਨਿਆਂ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਇਹ ਹਸਤੀਆਂ ਜਿੱਥੇ ਅਪਣੇ ਅੰਧਵਿਸ਼ਵਾਸੀ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਲਈ ਬਹੁਤ
ਪਹੁੰਚੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਸਨ, ਪਰ ਸੁਚੇਤ ਆਲੋਚਕ ਧਿਰਾਂ ਅਤੇ ਲੋਕ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਲੋਕਾਈ ਨੂੰ ਧਰਮ ਦੇ ਨਾਂ
’ਤੇ ਗੁੰਮਰਾਹ ਕਰਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸਰਬਪੱਖੀ ਸੋਸ਼ਣ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਮੰਨਦੇ ਸਨ।
ਵਿਸ਼ਵ
ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਬਾਬਾ ‘ਸਤਿਆ ਸਾਂਈ’ ਕਰਾਮਾਤੀ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਦੇ ਮਾਲਿਕ ਵਜੋਂ ਮਸ਼ਹੂਰ ਸੀ। ਇਸ ਨੇ ਅਪਣੇ
ਆਪ ਨੂੰ ਸ਼ਿਵ ਦਾ ਅਵਤਾਰ ਵੀ ਘੋਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਅਵਤਾਰੀ ਪੁਰਸ਼ ਹੋਣ ਬਾਰੇ ‘ਸਾਂਈ ਬਾਬੇ’ ਵਲੋਂ
ਹੋਰ ਵੀ ਕਈਂ ਦਾਅਵੇ ਸਮੇਂ-ਸਮੇਂ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਰਹੇ। ਸ਼ਿਵ ਦਾ ਅਵਤਾਰ ਕਹਾਉਂਦੇ ਇਸ ਪੁਰਸ਼ ਵਲੋਂ ਹੱਥ
ਦੀ ਸਫਾਈ ਵਿਖਾਉਂਦਿਆਂ ਕੁਝ ਆਮ ਟਰਿਕਾਂ ਜਿਵੇਂ ਹਵਾ ਵਿਚੋਂ ਬਿਭੂਤੀ, ਅੰਗੂਠੀ ਆਦਿ ਕੱਢਣਾ ਨੂੰ
ਕਰਾਮਾਤਾਂ ਮੰਨ ਕੇ ਆਮ ਲੋਕ ਪੈਰੋਕਾਰ ਬਣ ਜਾਂਦੇ ਸਨ। ਇਹ ਵੀ ਦਿਲਚਸਪ ਨੁਕਤਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਸਤਿਆ
ਸਾਂਈ ਬਾਬਾ ਗਰੀਬ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਨੂੰ ਬਿਭੂਤੀ (ਰਾਖ) ਅਤੇ ਅਮੀਰ ਪੈਰੋਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਬੇਸ਼ਕੀਮਤੀ ਘੜੀਆਂ
ਅਤੇ ਅੰਗੂਠੀਆਂ ਪ੍ਰਸਾਦ ਰੂਪ ਵਿਚ ਵੰਡਦਾ ਰਿਹਾ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਵਿਚ ਪੇਂਡੂ ਲੋਕਾਂ ਤੋਂ ਲੈ
ਕੇ ਵੱਡੀਆਂ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹਸਤੀਆਂ ਵੀ ਸ਼ਾਮਿਲ ਸਨ। ਕ੍ਰਿਕੇਟ ਦਾ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਖਿਲਾੜੀ ਸਚਿਨ ਤੇਂਦੁਲਕਰ ਵੀ
ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ ਇਕ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਪੈਰੋਕਾਰਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਕਰੋੜਾਂ ਵਿਚ ਦੱਸੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਵੀ
ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਦੇ ਪੈਰੋਕਾਰਾਂ ਵਿਚ ਸਾਰੇ ਮੱਤਾਂ (ਧਰਮਾਂ) ਦੇ ਲੋਕ ਸ਼ਾਮਿਲ ਸਨ।
ਵੋਟਾਂ ਦੇ ਸਵਾਰਥ ਕਾਰਨ ਰਾਜਨੀਤਕ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਐਸੇ ਬਾਬਿਆਂ ਦੀ ਸ਼ਰਣ ਵਿਚ ਜਾਣਾ ਤਾਂ ਅਚੰਭੇ ਵਾਲੀ
ਗੱਲ ਨਹੀਂ, ਪਰ ਸਚਿਨ ਤੇਂਦੁਲਕਰ ਵਰਗੀਆਂ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹਸਤੀਆਂ, ਜੋ ਖਾਸਕਰ ਨੌਜਵਾਨ ਵਰਗ ਲਈ
ਪ੍ਰੇਰਨਾਸ੍ਰੋਤ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਵਲੋਂ ਅੰਧਵਿਸ਼ਵਾਸ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਹੇਠ ਐਸੇ ਤਥਾਕਥਿਤ ਸਾਧਾਂ ਦੀ ਸ਼ਰਨ
ਵਿਚ ਜਾਣਾ ਕਰੋੜਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਗੁੰਮਰਾਹ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਗੱਲ ਅਫਸੋਸਜਨਕ ਹੈ। ਜੇ ਐਸੀਆਂ ਹਸਤੀਆਂ
ਸੁਚੇਤ ਹੋ ਕੇ ਡੇਰਾਵਾਦ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕਰਨ ਅਤੇ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਵਿਚ ਜਾਗ੍ਰਤੀ ਲਿਆਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਨ ਤਾਂ
ਆਮ ਲੋਕਾਈ ਨੂੰ ਭਰਮਜਾਲ ਵਿਚੋਂ ਕੱਢਣ ਵਿਚ ਬਹੁਤ ਲਾਹੇਵੰਦ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਅਪਣੇ ਪੈਰੋਕਾਰਾਂ ਲਈ ਸਾਂਈ ਬਾਬਾ ‘ਰੱਬ’ ਵਾਂਗ ਸੀ, ਪਰ ਆਲੋਚਕਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਇਹ ਅਨੇਕਾਂ ਵਿਵਾਦਾਂ
ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਵੀ ਸੀ। ਜਿਵੇਂ ਜਲਯੋਜਨਾ, ਜਾਦੂਈ ਟਰਿਕਾਂ, ਆਲੋਚਕਾਂ ਦੇ ਕਤਲ ਦਾ ਇਲਜ਼ਾਮ ਆਦਿਕ ਵਿਵਾਦ।
ਇਕ ਵੱਡਾ ਇਲਜ਼ਾਮ ਅਪਣੇ ਡੇਰੇ ਵਿਚ ਕੁਝ ਕਿਸ਼ੋਰ ਲੜਕਿਆਂ ਦੇ ਯੋਨ-ਸ਼ੋਸ਼ਨ ਦਾ ਵੀ ਸੀ। ਇਹ ਬਾਬਾ ਭਾਰਤ
ਦੀ ਬਦੌਲਤ ਪੂਰੇ ਵਿਸ਼ਵ ਵਿਚ ਫੈਲੇ ‘ਡੇਰਾਵਾਦ’ ਦਾ ਬ੍ਰਾਂਡ ਅੰਬੈਸਡਰ ਕਿਹਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਸੀ। ਡੇਰਾਵਾਦ
ਆਮ ਲੋਕਾਈ ਨੂੰ ਧਰਮ ਅਤੇ ਬਖਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਦੇ ਨਾਂ ’ਤੇ ਪਿੱਛੇ ਲਾ ਕੇ ਉਸ ਦਾ ਸਰਬਪੱਖੀ ਸੋਸ਼ਣ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਮੀਡੀਆ ਦੇ ਫੈਲਾਅ ਕਾਰਨ ਬਹੁੱਤੇ ਡੇਰਿਆਂ ਦੀਆਂ ਮੰਦ ਕਰਤੂਤਾਂ ਸਾਹਮਣੇ ਆ ਰਹੀਆਂ ਹਨ, ਪਰ
ਗਿਆਨ-ਵਿਹੂਣੀ ਲੋਕਾਈ ਵਿਚ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਉਤਨਾਂ ਨਹੀਂ ਘੱਟ ਰਿਹਾ। ਮੀਡੀਆ ਜਿੱਥੇ ਕਈਂ ਵਾਰ
ਇਨ੍ਹਾਂ ਡੇਰੇਦਾਰਾਂ ਦੀਆਂ ਮੰਦ ਕਰਤੂਤਾਂ ਸਾਹਮਣੇ ਲਿਆਉਂਦਾ ਹੈ, ਉੱਥੇ ਇਹ ਵੀ ਕੜਵਾ ਸੱਚ ਹੈ ਕਿ
ਇਨ੍ਹਾਂ ਬਾਬਿਆਂ ਦੀ ਮਾਨਤਾ ਕਰਵਾ ਕੇ ਭਰਮਜਾਲ ਫੈਲਾਉਣ ਵਿਚ ਵੀ ਇਹੀ ਮੀਡੀਆ ਵੱਡਾ ਰੋਲ ਨਿਭਾ ਰਿਹਾ
ਹੈ। ਮੀਡੀਆ ਨੂੰ ਇਸ ਆਪਾ-ਵਿਰੋਧੀ ਪਹੁੰਚ ਨੂੰ ਤਿਆਗਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਹੁਣ ਗੱਲ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਦੂਜੇ ‘ਬਾਬੇ’
ਹਰਬੰਸ ਸਿੰਘ ਜੀ ਕਾਰਸੇਵਾ ਵਾਲੇ ਦੀ। ਕਈਂ
ਹੋਰ ‘ਕਾਰਸੇਵਾ ਵਾਲੇ ਬਾਬਿਆਂ’ ਵਾਂਗੂ ਇਸ ਬਾਬੇ ’ਤੇ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰੀ ਹੋਣ ਦੇ ਇਲਜ਼ਾਮ ਕਦੀ ਨਹੀਂ
ਲੱਗੇ। ਉਸ ਪੱਖੋਂ ਇਹ ਬੇਲਾਗ ਮੰਨੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਆਮ ਸਿੱਖਾਂ ਵਿਚ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਵੀ ਕਾਫੀ ਮਾਨਤਾ
ਹੈ। ਸਿਆਸੀ ਅਤੇ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਕਮੇਟੀਆਂ (ਖਾਸਕਰ ਦਿਲੀ ਕਮੇਟੀ) ਦੀ ਵੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ
ਸਰਪ੍ਰਸਤੀ ਹਾਸਲ ਸੀ। ਪਰ ਸੁਚੇਤ ਪੰਥਕ ਧਿਰਾਂ ਵਲੋਂ ਕੌਮ ਵਿਚ ਫੇਲੇ ਬਾਬਾਵਾਦ ਵਾਂਗੂ ਇਸ ਕਾਰਸੇਵਾ
ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੀ ਵੀ ਜਾਇਜ਼ ਆਲੋਚਣਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਰਹੀ ਹੈ।
ਕਾਰਸੇਵਾ ਵਾਲਿਆਂ ਬਾਬਿਆਂ ਨੇ ਬੇਸ਼ਕੀਮਤੀ ਕੌਮੀ ਧਨ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਇਮਾਰਤਾਂ ਦੇ ਸੰਗਮਰਮਰ ਅਤੇ ਸੋਨਾ
ਮੜਨ ਉਪਰ ਬਰਬਾਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਇਨ੍ਹਾਂ ‘ਬਾਬਿਆਂ’ ਵਲੋਂ ਵੱਡਮੁਲੀ ਕੌਮੀ ਇਤਿਹਾਸਿਕ ਵਿਰਾਸਤੀ ਇਮਾਰਤਾਂ
ਨੂੰ ਨੇਸਤੋਨਾਬੂਤ ਕਰਕੇ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਥਾਂ ਵੱਡੀਆਂ ਸੰਗਮਰਮਰੀ ਇਮਾਰਤਾਂ ਖੜੀਆਂ ਕਰ ਦਿਤੀਆਂ ਗਈਆਂ।
ਜਦੋਂਕਿ ਅੱਜ ਸਮੁੱਚਾ ਵਿਸ਼ਵ ਐਸੀਆਂ ਇਤਿਹਾਸਿਕ ਵਿਰਾਸਤਾਂ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮੂਲ਼ ਰੂਪ ਵਿਚ ਬਚਾਉਣ
ਲਈ ਯਤਨ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਜਿਹੜਾ ਕੌਮੀ ਧਨ ਅਤਿ ਲੌੜੀਂਦੇ ਸਮਾਜਿਕ ਕਾਰਜਾਂ ਵਿਚ ਖਰਚ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ
ਚਾਹੀਦਾ ਸੀ, ਉਹ ਅੱਜ ਸੰਗਮਰਮਰੀ ਬਿੰਲਡਿੰਗਾਂ ਅਤੇ ਸੋਨੇ ਦੇ ਗੁੰਬਦਾਂ/ ਪਾਲਕੀਆਂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ
ਤਬਾਹ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਅੱਜ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਇਮਾਰਤਾਂ ਬੇਸ਼ਕ ਪੱਕੀਆਂ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਾਲ ਹੋ ਗਈਆਂ ਹਨ, ਪਰ ਸਿੱਖਾਂ
ਦੀ ਕਚਿਆਈ ਦਿਨੋਂ ਦਿਨ ਵੱਧਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ, ਕਾਰਨ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ‘ਧਰਮਸਾਲ’ (ਧਰਮ ਪ੍ਰਚਾਰ
ਦੇ ਕੇਂਦਰ) ਨਾ ਹੋ ਕੇ ‘ਕਰਮਕਾਂਡਾਂ ਦੇ ਅੱਡੇ’ ਬਣ ਕੇ ਰਹਿ ਗਏ ਹਨ। ਕਿਸੇ ਵਿਰਲੇ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਵਿਚੋਂ
ਹੀ ਗੁਰਬਾਣੀ ਸੰਦੇਸ਼ ਦੀ ਖੁਸ਼ਬੂ ਮਿਲਦੀ ਹੋਵੇਗੀ, ਬ੍ਰਾਹਮਣਵਾਦੀ ਤਰਜ਼ ਦੇ ਕਰਮਕਾਂਡਾਂ ਅਤੇ
ਅੰਧਵਿਸ਼ਵਾਸਾਂ ਦੀ ਬਦਬੂ ਲਗਭਗ ਹਰ ਗੁਰਦੁਆਰੇ (ਖਾਸਕਰ ਇਤਿਹਾਸਿਕ ਕਹਾਉਂਦੇ) ਵਿਚੋਂ ਖੁੱਲੀ ਮਿਲ ਰਹੀ
ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ‘ਬਾਬਿਆਂ’ ਦੀ ਕੌਮ ਵਿਚ ਮਾਨਤਾ ਕਰਵਾਉਣ ਵਿਚ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟ ਸਿਆਸੀ ਆਗੂਆਂ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ
ਪ੍ਰਭਾਵ ਹੇਠਲੀਆਂ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਕਮੇਟੀਆਂ (ਦਿਲੀ ਅਤੇ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਸਮੇਤ ਬਹੁਤੇ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਬੰਧਕ)
ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਹਨ। ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਅਪਣੇ ਫਲਸਫੇ ਦੇ ਪ੍ਰਚਾਰ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਬਹੁਤ ਪਛੜ ਚੁੱਕੀ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ
ਵੱਡਾ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਦਾ ਲਗਭਗ ਸਾਰਾ ਕੌਮੀ ਧਨ (ਗਲਤ ਹੱਥਾਂ ਵਿਚ ਹੋਣ ਕਾਰਨ) ਬੇਲੋੜੇ ਕੰਮਾਂ
ਉੱਤੇ ਉਜਾੜਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਉਜਾੜੇ ਵਿਚ ਇਕ ਵੱਡਾ ਹੱਥ ਇਸ ਕਾਰਸੇਵਾ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦਾ ਹੈ। ‘ਬਾਬਾ’ ਹਰਬੰਸ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦਾ ਸਾਦੇ ਜੀਵਨ ਬਾਰੇ ਬਹੁੱਤ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਬੇਸ਼ਕ ਇਸ ਵਿਚ
ਸੱਚਾਈ ਵੀ ਹੋਵੇਗੀ, ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਚਲਾਣੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪੈਰੋਕਾਰਾਂ ਵਲੋਂ ਕੀਤੇ ਬੇਲੋੜੇ
ਵਿਖਾਵੇ ਨੇ ਇਸ ਦਾਅਵੇ ਨੂੰ ਧੁੰਦਲਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਹੈਲੀਕਾਪਟਰ ਰਾਹੀਂ ਅਰਥੀ ਵਾਲੇ ਜਲੂਸ ਤੇ ਫੁਲਾਂ
ਦੀ ਬਰਖਾ, ਚੰਦਨ ਦੀ ਲਕੜੀਆਂ ਨਾਲ ਸਸਕਾਰ ਸਮੇਤ ਹੋਰ ਬਹੁੱਤੇ ਬੇਲੋੜੇ ਵਿਖਾਵਿਆਂ ਅਤੇ ਕਰਮਕਾਂਡਾਂ
ਨੇ ਇਸ ਸਾਦਗੀ ਦੇ ਦਾਅਵੇ ਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨਚਿੰਨ੍ਹ ਲਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਇਤਨਾਂ ਤਾਂ ਪ੍ਰਗਟ ਹੀ ਹੈ ਕਿ ਹਰਬੰਸ
ਸਿੰਘ ਅਪਣੇ ਪੈਰੋਕਾਰ ਨੂੰ ਸਾਦਗੀ ਵਿਚ ਰਹਿਣ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ (ਜਾਂ ਤਾਕੀਦ ) ਨਹੀਂ ਦੇ ਗਏ। ਵਿਖਾਵਿਆਂ
ਦੇ ਜਲੂਸ ਵਿਚ ‘ਸ਼ਰਧਾ’ ਦਾ ਪ੍ਰਗਟਾਵਾ ਕਰ ਰਹੀ ‘ਸੰਗਤ’ ਇਸ ਗੁਰਵਾਕ ਨੂੰ ਬਿਲਕੁਲ ਮਨੋਂ ਵਿਸਾਰ ਗਈ
ਜੇ ਮਿਰਤਕ ਕਉ ਚੰਦਨੁ ਚੜਾਵੈ॥ ਉਸ ਤੇ ਕਹਹੁ ਕਵਨ ਫਲ ਪਾਵੈ॥
ਜੇ ਮਿਰਤਕ ਕਉ ਬਿਸਟਾ ਮਾਹਿ ਰੁਲਾਈ॥ ਤਾਂ ਮਿਰਤਕ ਕਾ ਕਿਆ ਘਟਿ ਜਾਈ॥ (ਪੰਨਾ
1160)
ਹਰਬੰਸ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੀ ਅੰਤਿਮ ਸੰਸਕਾਰ ਦੀਆਂ ਰਸਮਾਂ ਦੇ ਨਾਂ ’ਤੇ ਬ੍ਰਾਹਮਣਵਾਦੀ ਤਰਜ਼ ਦੇ ਕਰਮਕਾਂਡਾਂ
ਦਾ ਜੋ ਖੁੱਲਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਉਸ ਤੋਂ ਤਾਂ ਇਹੀ ਝਲਕਾਰਾ ਮਿਲਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਬਾਬਿਆਂ ਦੀ
ਸਿੱਖਿਆ ‘ਸਤਿਨਾਮ ਵਾਹਿਗੁਰੂ’ ਦਾ ਜਾਪ ਕਰਵਾ ਕੇ, ਲੋਕਾਂ ਵਲੋਂ ਬੇਅਕਲੀ ਨਾਲ ਦਾਨ ਦੇਣ ਤੱਕ ਹੀ
ਸੀਮਿਤ ਹੈ, ਬਾਕੀ ਗੁਰਬਾਣੀ ਨੂੰ ਸਮਝ ਕੇ ਉਸ ਨੂੰ ਜੀਵਨ ਦਾ ਆਧਾਰ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲੀ ਸਿੱਖਿਆ ਨਾਲ ਇਨ੍ਹਾਂ
ਦਾ ਕੋਈ ਵਾਸਤਾ ਨਹੀਂ ਹੈ।
‘ਬਾਬਾ ਜੀ’ ਨੂੰ ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਲਗਭਗ ਹਰ ਸਿੱਖ, ਸ਼ਖਸੀਅਤ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸੇਵਾ ਦਾ
ਪੁੰਜ ਦੱਸਿਆ। ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ (ਜੋ ਅਪਣੀ ਪੰਥ ਵਿਰੋਧੀ ਹਰਕਤਾਂ ਕਾਰਨ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ
ਬਹੁਤ ਵਿਵਾਦਾਂ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਹਨ) ਨੇ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਟੇਜ ਤੋਂ ‘ਪੰਥ ਰਤਨ’ ਦੇ ਖਿਤਾਬ ਨਾਲ ਵੀ
ਨਿਵਾਜ ਦਿੱਤਾ। ‘ਬਾਬਾ ਜੀ’ ਦੀ ਸਾਰੀ ਉਮਰ ਦੀ ਕਮਾਈ (ਸੇਵਾ) ਸੀ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਇਮਾਰਤਾਂ ਉਤੇ ਸੋਨਾ
ਅਤੇ ਸੰਗਮਰਮਰ ਮੜਨਾ। ਪਰ ਇਸ ‘ਸੇਵਾ’ ਬਾਰੇ ਤਾਂ ਗੁਰਬਾਣੀ ਕਹਿੰਦੀ ਹੈ:
ਕੰਚਨ ਸਿਉ ਪਾਈਐ ਨਹੀ ਤੋਲਿ॥ ਮਨੁ ਦੇ ਰਾਮੁ ਲੀਆ ਹੈ ਮੋਲਿ॥ (ਪੰਨਾ
327)
ਭਾਵ ਜਿਹੜੇ ਮਨ ਕਰਕੇ ਪ੍ਰਭੂ (ਰਾਮ) ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਉਹ ਸੋਨੇ, ਸੰਗਰਮਰਮਰ, ਚੰਦਨ (ਦਾਨ) ਆਦਿ
ਦੀ ਖੇਡਾਂ ਵਿਚ ਨਹੀਂ ਉਲਝਦੇ ਹਾਂ।
ਅਫਸੋਸ! ਸ਼ਖਸੀਅਤ ਪ੍ਰਸਤੀ (ਬੰਦਾ-ਪੂਜ) ਦੀ ਦਲਦਲ ਵਿਚ ਫਸਿਆ ਕੌਮ ਦਾ ਬਹੁਤਾ ਹਿੱਸਾ ਉਪਰੋਕਤ
ਗੁਰਬਾਣੀ ਸੇਧ ਨੂੰ ਵਿਸਾਰੀ ਬੈਠਾ ਹੈ। ਜੇ ਅਸੀਂ ਗੁਰਬਾਣੀ ਦੀ ਸੇਧ ਨੂੰ ਅਪਣਾਉਂਦੇ ਤਾਂ ਇਹ ‘ਡੇਰਾਵਾਦ’,
‘ਬਾਬਾਵਾਦ’ ਦੀ ਬੀਮਾਰੀਆਂ ਕੌਮ ਨੂੰ ਨਾ ਚੰਬੜੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ।
ਅਨਮਤਾਂ ਵਿਚ ਡੇਰਾਵਾਦ ਦਾ ਮਿਲਣਾ ਕੋਈ ਅਚੰਭੇ ਵਾਲੀ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਫਲਸਫੇ
ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹੈ। ਪਰ ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਵਿਚ ਇਸ ਦਾ ਮਿਲਣਾ ਬੇਸ਼ਕ ਅਫਸੋਸਜਨਕ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਗੁਰਮਤਿ ਐਸੀਆਂ
ਕੁ-ਪ੍ਰੰਰਪਰਾਵਾਂ ਦਾ ਭਰਪੂਰ ਖੰਡਨ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਸਮੁੱਚੀ ਲੋਕਾਈ ਨੂੰ ਇਸ ਡੇਰਾਵਾਦ ਬਾਰੇ
ਸੁਚੇਤ ਕਰਕੇ ਇਸ ਸਮਾਜਿਕ ਬੁਰਾਈ ਖਿਲਾਫ ਇਕ ਸੰਘਰਸ਼ ਵਿੱਢਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਇਸ ਸੰਗਰਸ਼ ਦੀ
ਝੰਡਾ-ਬਰਦਾਰ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਪਰ ਉਸ ਲਈ ਲੋੜ ਹੈ ਕਿ ਅਪਣੇ ਵਿਹੜੇ ਵਿਚੋਂ ਡੇਰਾਵਾਦ, ਬਾਬਾਵਾਦ
ਦੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਖਰਪ-ਪਤਵਾਰਾਂ ਦੀ ਸਫਾਈ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇ। ਆਸ ਹੈ ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਪਹਿਲਾਂ ਤੋਂ ਕੰਮ ਕਰ
ਰਹੀਆਂ ਸੁਚੇਤ ਪੰਥਕ ਧਿਰਾਂ, ਇਸ ਸੰਘਰਸ਼ ਨੂੰ ਲੋਕ ਲਹਿਰ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਮਿਲ ਕੇ ਹੰਭਲਾ ਮਾਰਨਗੀਆਂ।
ਨਿਸ਼ਕਾਮ ਨਿਮਰਤਾ ਸਹਿਤ
ਤੱਤ ਗੁਰਮਤਿ ਪਰਿਵਾਰ |